Tại nước ta hiện nay, xe mô tô, xe gắn máy vẫn đang là phương tiện tham gia giao thông chủ yếu của đa số người dân. Theo ghi nhận, “điểm mù” của xe ô tô là một trong những yếu tố gây mất an toàn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ có thể dẫn đến tai nạn giao thông (TNGT), nguy hiểm nhất là đối với người điều khiển phương tiện xe mô tô, gắn máy, xe đạp, người đi bộ,… Trong thực tế nhiều vụ TNGT liên quan đến “điểm mù” của xe ô tô, nhẹ thì trầy xước, nặng thì có thể nguy hiểm đến tính mạng. Nhiều trường hợp, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy phóng nhanh, vượt ẩu, không chú ý quan sát khi chuyển hướng; người đi bộ không lưu ý khi băng qua đường,…  nên đã rơi vào khu vực “điểm mù” của xe ô tô, và phần lớn trong những trường hợp này xe mô tô, xe gắn máy cùng người điều khiển phương tiện, người đi bộ sẽ bị cuốn vào gầm xe, bánh xe tải, xe khách, xe container… dẫn đến hậu quả vô cùng thương tâm.

Rạng sáng ngày 01/8/2024, đã xảy ra vụ TNGT trước cây xăng An Phát Petro (số 150 Quốc lộ 1, P. Bình Hưng Hòa B, Q. Bình Tân). Xe ô tô tải biển số 50H-052.XX do ông N.V.K (sinh: 1987, ngụ tỉnh Sóc Trăng), điều khiển xe di chuyển từ trong cây xăng An Phát Petro ra đường Quốc lộ 1 để rẽ phải hướng về An Lạc; khi xe vừa di chuyển thì cùng lúc đó, bà T.T.B (sinh: 1959, ngụ tỉnh Trà Vinh) cũng đang đi bộ ngang qua trước đầu bên phải xe tải, hướng từ phải qua trái. Khi thấy xe tải di chuyển, bà B. đã quay người trở lại. Do khuất tầm nhìn tại vị trí đầu bên phải xe tải, ông K. không nhìn thấy bà B. nên vẫn đánh lái điều khiển xe rẽ phải và đã gây tai nạn làm bà B. tử vong tại chỗ.

Đây là một trong số những vụ TNGT thương tâm điển hình liên quan đến “điểm mù” của xe ô tô. Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông khi không nắm được “điểm mù” của xe ô tô có rất nhiều nguy cơ dẫn đến tai nạn. Vì vậy, hiểu rõ về “điểm mù” của xe ô tô là rất quan trọng, giúp cho quá trình tham gia giao thông của người dân trở nên thuận lợi và an toàn hơn, hạn chế được những hậu quả không đáng có cho xã hội.

1.“Điểm mù” của xe ô tô là gì?

“Điểm mù” của xe ô tô được hiểu là vùng không gian bên ngoài, xung quanh xe mà người lái xe không thể quan sát trực tiếp hoặc thông qua gương chiếu hậu khi điều khiển phương tiện lưu thông trên đường. Nói một cách khác đó là vùng không gian bên ngoài xe ô tô bị che khuất, không nằm trong tầm nhìn của tài xế, nhất là phương tiện xe tải lớn, xe xi-tec, xe chở container.

Về cơ bản, “điểm mù” của xe ô tô gồm: (1) “Điểm mù” phía trước xe, tạo ra bởi chiều cao đầu xe từ đó làm cho việc quan sát người và phương tiện ở ngay sát đầu xe sẽ gặp khó khăn; (2) “Điểm mù” hai bên hông xe là vùng mà mắt người lái không thể quan sát trực tiếp hoặc quan sát qua gương chiếu hậu không thể chiếu tới; (3) “Điểm mù” phía sau xe, đây là nguyên nhân gây ra các vụ TNGT khi lùi xe.

“Điểm mù” phía trước thường có ở những chiếc xe ô tô thiết kế gầm cao như SUV, xe bán tải, xe tải,… Mặc dù xe gầm cao mang lại tầm nhìn phía trước tốt nhưng ca-pô cao cũng làm gia tăng phạm vi “điểm mù” phía mũi xe. Những “điểm mù” dạng này thường gây nguy hiểm khi xe di chuyển chậm ở khu dân cư có trẻ em, người lớn tuổi, người đi bộ. Vì vậy, người lái xe ô tô cần quan sát vùng an toàn trước khi chuyển hướng hay di chuyển xe. Đặc biệt, ở những góc cua tay áo nếu không có gương cầu cảnh báo bên đường, các tài xế nên bấm còi để phát tín hiệu cảnh báo mỗi khi vào cua.

2. “Điểm mù” hai bên hông xe ô tô

Cấu trúc của xe ô tô có hệ thống các cột đỡ chia thành từng cặp, được gọi là cột A, B, C, D bố trí từ trước ra sau tạo kết cấu vững chắc cho thân xe. Tùy dòng xe mà số lượng cột có thể khác nhau. Cột A là cột trụ đầu tiên nằm ngay hai bên kính chắn gió phía trước, tuy không lớn nhưng gây cản trở đáng kể góc nhìn của người cầm lái và tạo “điểm mù” khá lớn ở hai góc chéo phía trước xe, đặc biệt nguy hiểm trong các tình huống như lái xe vào cua, chuyển làn, chuyển hướng…

Ngoài ra, với tài xế lái xe ô tô, hai bên hông xe còn có các “điểm mù” nằm ở vùng phản chiếu của hai gương chiếu hậu hai bên hông xe. Gương chiếu hậu giúp quan sát hai bên hông xe và phía sau xe. Tuy nhiên khả năng phản chiếu hình ảnh của gương chiếu hậu cũng có sự hạn chế nhất định do kích thước gương và cấu trúc xe. Dù chỉnh gương chiếu hậu đúng cách thì toàn bộ khu vực hai bên hông xe và phía sau xe cũng khó có thể lọt hết vào gương. Điều này tạo nên “điểm mù” gương chiếu hậu, được xem là một trong những “điểm mù” ô tô nguy hiểm nhất, dễ gây tai nạn nhất khi xe ô tô chuyển làn, chuyển hướng, quay đầu, lùi xe,... “Điểm mù” này khiến nhiều lái xe quan sát không rõ ràng, nghĩ rằng khoảng đường phía bên trái hay phải đang trống và tiến hành cho xe chuyển làn đường. Điều này vô cùng nguy hiểm, đặc biệt khi xe đang di chuyển với tốc độ cao.

3. “Điểm mù” phía sau xe ô tô

“Điểm mù” này chính là khoảng không gian ở phía cửa sau không thể quan sát bằng mắt thường cũng như qua gương hậu. Đây là khoảng mù lớn nhất khi ngồi vào vị trí lái xe, “điểm mù” này ngay sau xe và kéo dài đến vài mét. Đây cũng là nguyên nhân của nhiều tai nạn lùi xe phải trẻ em, người lớn tuổi, người đi bộ hoặc va vào cột, đá tảng…

Khắc phục “điểm mù” và phòng tránh tai nạn giao thông gây ra do “điểm mù”

Đối với người điều khiển xe ô tô:

Để khắc phục “điểm mù” và phòng tránh TNGT, người điều khiển xe ô tô cần phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn giao thông (TTATGT). Khi lái xe cần ngồi lái đúng tư thế để có thể quan sát tốt mọi thứ xung quanh và hạn chế “điểm mù” khi lái xe trên đường. Giảm tốc độ, giữ khoảng cách an toàn với các phương tiện tham gia giao thông khác khi đi qua những khu vực đông dân cư, những tuyến đường quốc lộ, tuyến đường có lưu lượng phương tiện tham gia giao đông.

Người lái xe ô tô, đặc biệt là các loại xe tải lớn, xe container, xe buýt, xe khách 45 chỗ, xe khách giường nằm… cần chỉnh gương chiếu hậu đúng cách và phù hợp với từng tình huống để khắc phục tối đa “điểm mù” của xe (nếu lái xe bình thường, tài xế nên chỉnh gương hướng rộng để quan sát rõ hai bên hông xe; còn khi lùi, đỗ xe thì nên chỉnh gương hướng hẹp để quan sát rõ góc sau và lốp xe sau), hoặc có thể lắp thêm các công cụ hỗ trợ như: camera quan sát, cảm biến, gương cầu lồi… hoặc nhờ người trợ giúp để khắc phục “điểm mù” phía sau xe khi muốn lùi hoặc đỗ xe vào bãi, đặc biệt lưu ý ở khu vực dân cư hay xuất hiện trẻ em, người lớn tuổi, người đi bộ.

Người lái xe không nên đi vào “điểm mù” của các xe có trọng tải lớn khi đang lưu thông trên đường để tránh các tai nạn có thể xảy ra. Nếu thông qua gương chiếu hậu của xe, bạn thấy được tài xế thì nghĩa là họ có thể thấy được bạn. Còn ngược lại thì khả năng cao là bạn đã lọt vào “điểm mù” của xe và cần nhanh chóng thoát ra. Trước khi muốn vượt xe, người lái xe phải ra tín hiệu để thông báo trước cho xe định vượt, không được vượt xe khi đang trong “điểm mù” của xe phía trước vì nếu vượt ngay “điểm mù” thì tài xế xe phía trước sẽ không thể nhìn thấy xe bạn, từ đó tai nạn rất dễ xảy ra.

Hiện nay, nhiều dòng xe đời mới đã được trang bị thêm hệ thống cảnh báo “điểm mù” ô tô để tăng tầm nhìn cho người lái. Hệ thống này sẽ đưa ra cảnh báo khi phát hiện có xe đi bên hông hay xe phía sau đang không duy trì đúng khoảng cách di chuyển. Điều này giúp tài xế có thể thực hiện chuyển làn hay quay đầu an toàn hơn..

Đối với người đi đường khác:

Khi tham gia giao thông, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, xe thô sơ, người đi bộ… ngoài việc chấp hành đúng các quy định của pháp luật về đảm bảo TTATGT thì cần thiết phải tìm hiểu, nhận biết về “điểm mù” của các phương tiện xe ô tô để chủ động phòng tránh. Để đảm bảo an toàn khi lưu thông trên đường, hạn chế đến mức thấp nhất các vụ TNGT liên quan đến “điểm mù” xe ô tô, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, xe thô sơ khi tham gia giao thông cần phải tập trung chú ý quan sát, tuyệt đối không đi gần, đi ngay phía trước đầu xe, đi sát hai bên thành xe hoặc cắt ngang hướng lưu thông của xe ô tô;

Khi đến các đoạn đường cong hoặc khu vực cần chuyển hướng, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, xe thô sơ phải giảm tốc độ, nhường đường cho các loại xe ô tô đi trước. Tuyệt đối không được vượt qua xe ô tô khi các phương tiện đó đã có tín hiệu chuyển hướng; không vượt xe về cùng hướng với các xe tải lớn, xe container, xe buýt, xe khách 45 chỗ, xe khách giường nằm… khi nhìn thấy các xe này đang bật đèn chuyển hướng. Nếu cần vượt xe, hãy quan sát cẩn trọng và thực hiện thao tác vượt xe một cách nhanh chóng, dứt khoát, giữ khoảng cách đảm bảo an toàn. Không vượt xe ở những đoạn đường cong hoặc tầm nhìn bị che khuất. Ở các giao lộ, khi đứng chờ đèn đỏ, không nên đứng quá sát phía sau đuôi xe và phần hông xe.

Người đi bộ khi tham gia giao thông phải tuân thủ các nguyên tắc khi tham gia giao thông đường bộ, đi đúng phần đường quy định, lưu ý giữ khoảng cách an toàn đối với các loại xe ô tô. Khi cần sang đường cần cẩn thận quan sát các xe đang đi tới, chỉ qua đường khi bảo đảm an toàn và chịu trách nhiệm bảo đảm an toàn khi qua đường. Người dân sinh sống tại các khu vực có mật độ giao thông cao, nhiều phương tiện các xe tải lớn, xe container, xe buýt, xe khách 45 chỗ, xe khách giường nằm… dừng đỗ, di chuyển qua lại, cần đặc biệt lưu ý không nên để người lớn tuổi, trẻ em di chuyển gần các phương tiện trên để tránh những tai nạn đáng tiếc.

Nhằm thực hiện tốt công tác bảo đảm TTATGT, tạo động lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố; với phương châm “Mỗi người dân là một chiến sỹ Cảnh sát giao thông phát hiện hành vi vi phạm TTATGT”, Công an Thành phố đã phát động phong trào toàn dân tham gia phát hiện, cung cấp thông tin, hình ảnh phản ánh vi phạm về TTATGT, với mong muốn người dân sẽ tiếp tục đồng hành cùng với lực lượng Công an Thành phố nói chung và lực lượng Cảnh sát giao thông nói riêng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần bảo đảm an toàn, tính mạng và tài sản của Nhân dân.

Đoàn Văn Quới