Với sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, tình hình TTATGT đã có những chuyển biến tích cực, tai nạn giao thông giảm trên cả ba tiêu chí, số vụ, số người chết, số bị thương. Điều đó cho thấy hiệu quả của những giải pháp đồng bộ, từ những chủ trương chính sách vĩ mô đến những giải pháp cụ thể, trực quan mà phải kể đến là công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về TTATGT, ý thức người tham gia giao thông ngày càng nâng cao, chấp hành pháp luật về TTATGT không chỉ mang tính nghĩa vụ mà còn thể hiện nhận thức về những giá trị an toàn cho tính mạng, tài sản của bản thân, của người tham gia giao thông khác, không bởi vì sợ bị xử phạt, mà bởi vì sợ gây tai nạn, sợ bị tai nạn do không chấp hành quy tắc giao thông an toàn. Đây chính là bước chuyển biến sâu sắc trong nhận thức của người dân.

Đối với lĩnh vực bảo hiểm trách nhiệm dân sự, nếu như coi đó là nghiệp vụ bảo hiểm mang tính thương mại thì người tham gia giao thông có thể có quyền mua hoặc không mua theo nhu cầu của bản thân. Tuy nhiên xét trên góc độ của tiến bộ xã hội, đảm bảo an sinh xã hội, để không phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng tài chính của bản thân, trong trường hợp không may xảy ra tai nạn giao thông, cả người gây tai nạn và người bị tai nạn đều không rơi vào trường hợp khó khăn tài chính, chúng ta cần phải tham gia bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự như một cộng sự, đảm bảo khả năng tài chính trong trường hợp tai nạn, người bị thiệt hại được bồi thường ngay cả khi người gây tai nạn không có khả năng chi trả, người gây tai nạn lại đảm bảo thực hiện được trách nhiệm dân sự ngay cả khi không có khả năng tài chính.

Mức chi trả cho thiệt hại là tương đối lớn, trong đó, mức trách nhiệm bảo hiểm đối với thiệt hại về sức khỏe, tính mạng do xe cơ giới gây ra là một trăm năm mươi (150) triệu đồng cho một người trong một vụ tai nạn. Mức trách nhiệm bảo hiểm đối với thiệt hại về tài sản do xe mô tô hai bánh; xe mô tô ba bánh; xe gắn máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe có kết cấu tương tự theo quy định của Luật Giao thông đường bộ gây ra là năm mươi (50) triệu đồng trong một vụ tai nạn, mức trách nhiệm bảo hiểm đối với thiệt hại về tài sản do xe ô tô; máy kéo; rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô, máy kéo; xe máy chuyên dùng theo quy định của Luật Giao thông đường bộ gây ra là một trăm (100) triệu đồng trong một vụ tai nạn.

Khi tai nạn xảy ra, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm phối hợp với bên mua bảo hiểm và các bên có liên quan để thu thập 1 bộ hồ sơ bồi thường bảo hiểm và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, đầy đủ, hợp lệ của hồ sơ bồi thường bảo hiểm. Hồ sơ bồi thường bảo hiểm bao gồm các tài liệu sau:

Tài liệu liên quan đến xe, người lái xe (Bản sao công chứng hoặc Bản sao có xác nhận của doanh nghiệp bảo hiểm sau khi đã đối chiếu với bản chính) do bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm cung cấp: Giấy đăng ký xe (hoặc bản sao chứng thực Giấy đăng ký xe kèm bản gốc Giấy biên nhận của tổ chức tín dụng còn hiệu lực, thay cho bản chính Giấy đăng ký xe trong thời gian tổ chức tín dụng giữ bản chính Giấy đăng ký xe) hoặc chứng từ chuyển quyền sở hữu xe và chứng tử nguồn gốc xe (trường hợp không có giấy đăng ký xe); giấy phép lái xe; giấy chứng minh nhân dân hoặc Thẻ căn cước công dân hoặc Hộ chiếu hoặc các giấy tờ tùy thân khác của người lái xe; giấy chứng nhận bảo hiểm.

Tài liệu chứng minh thiệt hại về sức khỏe, tính mạng (Bản sao của các cơ sở y tế hoặc bản sao có xác nhận của doanh nghiệp bảo hiểm sau khi đã đối chiếu với bản chính) do bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm cung cấp: Giấy chứng nhận thương tích; hồ sơ bệnh án; trích lục khai tử hoặc Giấy báo tử hoặc văn bản xác nhận của cơ quan công an hoặc kết quả giám định của Cơ quan giám định pháp y đối với trường hợp nạn nhân chết trên phương tiện giao thông, chết do tai nạn.

Tài liệu chứng minh thiệt hại đối với tài sản do bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm cung cấp: Hóa đơn, chứng từ hợp lệ về việc sửa chữa, thay mới tài sản bị thiệt hại do tai nạn giao thông gây ra (trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm thực hiện sửa chữa, khắc phục thiệt hại, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm thu thập giấy tờ này); các giấy tờ, hóa đơn, chứng từ liên quan đến chi phí phát sinh mà chủ xe cơ giới đã chi ra để giảm thiểu tổn thất hay để thực hiện theo chỉ dẫn của doanh nghiệp bảo hiểm.

Bản sao các tài liệu liên quan của cơ quan Công an do doanh nghiệp bảo hiểm thu thập trong các vụ tai nạn gây tử vong đối với bên thứ ba và hành khách, bao gồm: Thông báo kết quả điều tra, xác minh, giải quyết vụ tai nạn giao thông hoặc Thông báo kết luận điều tra giải quyết vụ tai nạn giao thông.

Biên bản giám định xác định nguyên nhân và mức độ tổn thất do doanh nghiệp bảo hiểm lập được thống nhất giữa doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm.

Tuy vậy thực tế có không ít các vụ tai nạn giao thông xảy ra mà việc kết luận nguyên nhân và mức độ thiệt hại không thống nhất giữa chủ phương tiện và doanh nghiệp bảo hiểm. Trong trường hợp này, hai bên có thể trưng cầu giám định viên độc lập, trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng bảo hiểm. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được việc trưng cầu giám định viên độc lập, một trong các bên được yêu cầu Tòa án nơi xảy ra tổn thất hoặc nơi cư trú của người được bảo hiểm chỉ định giám định viên độc lập. Kết luận của giám định viên độc lập có giá trị bắt buộc đối với các bên. Trường hợp kết luận của giám định viên độc lập khác với kết luận giám định của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm phải trả chi phí giám định viên độc lập. Trường hợp kết luận của giám định viên độc lập trùng với kết luận giám định của doanh nghiệp bảo hiểm, chủ xe cơ giới, người lái xe phải trả chi phí giám định viên độc lập. Trong trường hợp bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan không thể thực hiện được việc giám định, doanh nghiệp bảo hiểm được căn cứ vào các biên bản, kết luận của các cơ quan chức năng có thẩm quyền và các tài liệu liên quan để xác định nguyên nhân và mức độ thiệt hại.

Như vậy để tránh các trường hợp không thống nhất này, ngay khi tai nạn xảy ra, người lái xe, chủ phương tiện cần thông báo khẩn trương cho doanh nghiệp bảo hiểm, quá trình thu thập tài liệu cần được công khai, bám sát đối với cả hai bên, chủ phương tiện và doanh nghiệp bảo hiểm, thống nhất trong quá trình ghi nhận vụ việc lẫn quá trình xác định việc kết luận nguyên nhân và mức độ thiệt hại. Việc trưng cầu giám định viên độc lập sẽ khiến kéo dài thời gian quá trình thực hiện bồi thường thiệt hại, tốn kém chi phí chi trả cho giám định viên độc lập đối với cả chủ phương tiện hay doanh nghiệp bảo hiểm.

T.L