Bảo hiểm xe máy bắt buộc có tên gọi đầy đủ là Bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe môtô - xe máy. Đây là một trong những loại giấy tờ mà người điều khiển xe cơ giới phải mang theo khi tham gia giao thông tại Việt Nam theo quy định tại Thông tư số 22/2016/TT-BTC ra ngày 16/02/2016. Tại Khoản 2 Điều 58 Luật Giao thông đường bộ, một trong những loại giấy tờ người lái xe khi điều khiển phương tiện phải có đó là Giấy chứng nhận bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới.

Quyền lợi của chủ xe cơ giới khi tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự được quy định tại Nghị định số 103/2008/NĐ-CP ngày 16/9/2008: Theo đó, người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mua bảo hiểm bắt buộc TNDS được lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm để tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới.Yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích, cung cấp các thông tin liên quan đến việc giao kết, thực hiện và huỷ bỏ hợp đồng bảo hiểm.

Trường hợp có sự thay đổi những yếu tố làm cơ sở để tính phí bảo hiểm dẫn đến giảm các rủi ro được bảo hiểm, có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giảm mức phí bảo hiểm ô tô phù hợp cho thời gian còn lại của hợp đồng bảo hiểm.

Nếu chủ xe cơ giới là đơn vị sản xuất kinh doanh, phí bảo hiểm được tính vào chi phí hoạt động kinh doanh; chủ xe cơ giới là cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp của Nhà nước, phí bảo hiểm được bố trí trong kinh phí hoạt động thường xuyên của cơ quan, đơn vị.

Trong trường hợp xảy ra tai nạn, người mua bảo hiểm sẽ được bồi thường thiệt hại về thân thể, tính mạng và tài sản đối với bên thứ ba do xe cơ giới gây ra;  Thiệt hại về thân thể và tính mạng của hành khách theo hợp đồng vận chuyển hành khách do xe cơ giới gây ra; Yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường nhanh chóng, đầy đủ và kịp thời theo hợp đồng bảo hiểm.

Như vậy, việc mua bảo hiểm TNDS của chủ xe cơ giới chính là bạn mua sự bảo đảm cho chính bản thân trước những rủi ro gặp phải. Đồng thời mang ý nghĩa nhân văn, ổn định, an sinh xã hội khi hiểu được ý nghĩa của việc tham gia bảo hiểm chính là “lấy số đông bù cho số ít kém may mắn”.

Trong trường hợp có tai nạn xảy ra, các công ty bảo hiểm sẽ sử dụng số tiền bảo hiểm thu được từ số đông để bồi thường cho người bị tai nạn, gánh bớt một phần khó khăn, giúp nạn nhân sớm ổn định cuộc sống nếu không may bị TNGT.

Thấy rõ những giá trị thiết thực gắn liền với cuộc sống hằng ngày của việc tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, hiện đa số các chủ phương tiện xe ô tô đều chấp hành nghiêm túc loại hình bắt buộc này. Tuy nhiên đối với các chủ phương tiện mô tô, xe máy việc tham gia bảo hiểm trách nhiệm đối với chủ xe cơ giới còn rất hạn chế. 

Điều này theo đánh giá bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như: Công tác kiểm soát, giám sát thực thi, tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức, một số doanh nghiệp bảo hiểm còn chưa chủ động phối hợp với các cơ quan báo chí, cơ quan truyền thông tại các địa phương để tuyên truyền chế độ bảo hiểm bắt buộc cho người dân. Ngoài ra, một nguyên nhân không thể không nhắc tới là hành vi gian lận bảo hiểm diễn ra ngày càng tinh vi, phức tạp, dưới nhiều hình thức. Việc gian lận diễn ra tại hầu hết các khâu của chuỗi giá trị trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm.

Trong thời gian gần đây các công ty bảo hiểm đã cho ra mắt sản phẩm bảo hiểm Tổn thất toàn bộ xe môtô, xe máy trên ứng dụng LIAN - ứng dụng bảo hiểm tự động đầu tiên tại Việt Nam do Madam Đỗ Liên sáng lập. Ưu điểm của sản phẩm bảo hiểm này là dễ mua, chỉ với 3 bước đơn giản, thao tác trực tiếp trên điện thoại thông minh, phí bảo hiểm thấp (chỉ từ 33.000 đồng/năm), phạm vi bảo hiểm rộng và thời gian bồi thường nhanh chóng.

Khác với các sản phẩm bảo hiểm truyền thống, người dùng có thể tự yêu cầu bồi thường với thủ tục đơn giản mà không cần thông qua đại lý bảo hiểm. Sau khi hồ sơ được phê duyệt trên hệ thống, chủ xe sẽ nhận được phí chi trả quyền lợi chỉ trong 30 giây. 

Với bảo hiểm xe máy bắt buộc, tất cả thiệt hại về thân thể của bên thứ ba đều được công ty bảo hiểm bồi thường dù nạn nhân có lỗi hay không. Về phương tiện, bên bảo hiểm cần phải căn cứ vào tính chất của tai nạn để xem xét bồi thường cho bên thứ ba. Xe đi đúng luật sẽ nhận được chi trả và ngược lại, sai luật sẽ không được bồi thường. Nếu là lỗi hỗn hợp, việc bồi thường sẽ  dựa theo kết luận của cảnh sát giao thông.

Bảo hiểm xe máy bắt buộc TNDS sẽ không chịu trách nhiệm bồi thường trong các trường hợp sau: Hành động cố ý của chủ xe, lái xe hoặc của người bị thiệt hại; Lái xe gây tai nạn cố ý bỏ chạy; Lái xe không có giấy phép lái xe phù hợp; Thiệt hại đối với tài sản bị mất cắp hoặc bị cướp trong tai nạn; Chiến tranh, khủng bố, động đất; Thiệt hại đối với vàng, bạc, đá quý, tiền, các loại giấy tờ có giá trị tiền, đồ cổ, tranh ảnh quý hiếm, thi hài, hài cốt.

Đặc biệt, với phạm vi rộng, sản phẩm bảo hiểm Tổn thất toàn bộ xe môtô, xe máy sẽ bảo vệ phương tiện của chủ xe cơ giới không chỉ khi tham gia giao thông mà trong cả các trường hợp khác như: Bị tấn công bằng vũ lực; cháy, nổ; giông, cuồng phong; cây cối đổ, gãy; đất, đá trượt, lún, sụt, lở, lũ lụt;...

Như vậy, cùng với bảo hiểm xe máy bắt buộc, trang bị thêm các sản phẩm bảo hiểm xe môtô, xe máy tự nguyện khác là một việc làm cần thiết, giúp gia tăng sự đảm bảo cho chính bản thân và tài sản của các chủ xe trước những rủi ro không thể lường trước.

Đặng Hưng